Zasiłek wychowawczy (Elterngeld) to pomoc finansowa dla rodziców, którzy po narodzinach dziecka ograniczają lub przerywają pracę zarobkową, aby sprawować nad nim opiekę. Prawo do zasiłku wychowawczego mają wszystkie matki i wszyscy ojcowie. Pobierając zasiłek wychowawczy możesz pracować do 30 godzin tygodniowo. Może być też tak, że wcale nie wykonujesz pracy zarobkowej. Pobierając zasiłek wychowawczy, nie musisz przerywać studiów lub kształcenia zawodowego. Wniosek o przyznanie zasiłku wychowawczego można złożyć samemu lub wspólnie z drugim rodzicem.

Istnieją trzy rodzaje zasiłku wychowawczego: podstawowy zasiłek wychowawczy (Basiselterngeld), zasiłek wychowawczy plus (ElterngeldPlus) oraz bonus partnerski (Partnerschaftsbonus).

Podstawowy zasiłek wychowawczy możesz otrzymywać przez co najmniej 2 miesiące i aż do 12 miesięcy po narodzinach dziecka. Jeżeli oboje rodzice skorzystają z zasiłku wychowawczego, świadczenia przysługują Wam łącznie przez 14 miesięcy. Okres pobierania zasiłku rodzice mogą dowolnie podzielić pomiędzy sobą. Podstawowy zasiłek wychowawczy rodzice mogą otrzymywać wspólnie, po kolei lub na przemian. Dodatkowe dwa miesiące możesz również wykorzystać, jeżeli samotnie wychowujesz dziecko. Podstawowy zasiłek wychowawczy wynosi od 300 euro do 1800 euro miesięcznie, w zależności od wysokości Twojego dochodu przed narodzeniem dziecka. Z reguły jest to 65 procent dochodu netto.

Rodzice mający niskie dochody otrzymują zasiłek w wysokości do 100 procent swojego dochodu netto. Jeżeli w czasie pobierania zasiłku wychowawczego pracujesz na część etatu, wysokość Twojego zasiłku ulega zmianie. Twój dochód po narodzinach dziecka jest brany pod uwagę. Jeżeli przed narodzeniem dziecka nie miałaś dochodu, możesz otrzymać zasiłek w minimalnej wysokości. Jeżeli masz więcej małych dzieci lub na świat przyszły bliźnięta, wówczas możesz otrzymać wyższe świadczenia.

Dla przykładu: Matka otrzymuje podstawowy zasiłek wychowawczy od 1. do 8. miesiąca życia dziecka. Następnie ojciec pobiera podstawowy zasiłek wychowawczy od 9. do 14. miesiąca. W ten sposób oboje rodzice wykorzystali pełne 14 miesięcy, w których przysługiwał im podstawowy zasiłek wychowawczy. Pobierając zasiłek wychowawczy plus można wydłużyć czas pobierania świadczeń. Zasiłek wychowawczy plus jest wypłacany dwa razy dłużej niż podstawowy zasiłek wychowawczy. Jeżeli po narodzinach dziecka nie pracujesz, zasiłek wychowawczy plus osiąga połowę wysokości podstawowego zasiłku wychowawczego. Jeżeli po narodzinach dziecka pracujesz na część etatu, zasiłek wychowawczy plus może mieć taką samą wysokość jak podstawowy zasiłek wychowawczy przy pracy na część etatu. Wówczas pobieranie zasiłku wychowawczego plus może się szczególnie opłacać, gdyż zasiłek można pobierać w takiej samej lub podobnej wysokości, ale dłużej niż podstawowy zasiłek wychowawczy.

W ten sposób można otrzymać więcej świadczeń z tytułu zasiłku wychowawczego. Zasiłek wychowawczy plus wynosi od 150 do 900 euro miesięcznie. Podstawowy zasiłek wychowawczy i zasiłek wychowawczy plus możesz dowolnie łączyć. Rodzice, którzy obowiązki rodzinne i pracę zawodową dzielą między sobą w sposób szczególnie partnerski, mogą otrzymać bonus partnerski. Są to cztery dodatkowe miesiące pobierania zasiłku wychowawczego plus, jeżeli oboje rodzice jednocześnie pracują na część etatu. Jeżeli samotnie wychowujesz dziecko, wystarczy, że Ty spełniasz wszystkie wymagane warunki.

Bonus partnerski można wziąć w każdej chwili: przed, pomiędzy lub po okresie pobierania podstawowego zasiłku wychowawczego i zasiłku wychowawczego plus. Możliwe jest następujące rozwiązanie: Matka pobiera podstawowy zasiłek wychowawczy przez pierwsze cztery miesiące życia dziecka, a ojciec w 5. i 6. Oboje rodzice od 7. do 14. miesiąca otrzymują zasiłek wychowawczy plus, a od 15. do 18. miesiąca rodzice oboje pracują od 25 do 30 godzin tygodniowo i wykorzystują w tym czasie bonus partnerski.

Przy pomocy interaktywnego kalkulatora „Elterngeldrechner” możesz uzyskać niewiążące, orientacyjne wyliczenie Twojego zasiłku wychowawczego. Funkcję „Elterngeldrechner” i dalsze informacje znajdziesz na stronie internetowej Familienportal. Wniosek o zasiłek wychowawczy możesz złożyć w formie pisemnej w lokalnym urzędzie realizującym wypłatę tego świadczenia (Elterngeldstelle). Przy pomocy nowego bezpłatnego serwisu „Antragsassistent ElterngeldDigital” – w zależności od kraju związkowego, w którym masz miejsce zamieszkania, – możesz bezpośrednio złożyć wniosek o zasiłek wychowawczy, wypełniając formularz w formie elektronicznej na stronie internetowej www.elterngeld-digital.de.

Zasiłek rodzinny (Kindergeld) otrzymują wszystkie rodziny, niezależnie od osiąganego dochodu. Z zasady jest on wypłacany na wszystkie dzieci w wieku do 18 lat. Jeżeli Twoje dziecko jest bezrobotne, zasiłek rodzinny jest wypłacany do 21. roku życia, a jeżeli dziecko dalej się uczy, zasiłek rodzinny jest wypłacany do 25. roku życia.

Wniosek o przyznanie zasiłku rodzinnego musisz złożyć pisemnie, zwykle w Kasie Świadczeń Rodzinnych Federalnej Agencji Pracy (Familienkasse der Bundesagentur für Arbeit).

Zasiłek rodzinny przysługujący miesięcznie to 204 euro na pierwsze i drugie dziecko, 210 euro na trzecie dziecko oraz 235 euro za każde kolejne dziecko. Przy spełnieniu określonych warunków dzieci posiadające obywatelstwo innego państwa również mogą otrzymać zasiłek rodzinny.

Więcej informacji na temat poszczególnych świadczeń i form pomocy znajdziesz na stronach internetowych Federalnego Ministerstwa ds. Rodziny oraz na portalu Familienportal. Możesz też skorzystać z serwisu informacyjnego Federalnego Ministerstwa ds. Rodziny, gdzie po wprowadzeniu kilku danych dowiesz się, jakie świadczenia rodzinne Ci przysługują.

Jasmin spodziewa się dziecka – to mały cud. Ciąża, poród i pierwsze miesiące życia Paula to szczególny okres w jej życiu. W tym czasie Jasmin I jej dziecko potrzebują szczególnej opieki, ochrony macierzyństwa. Gwarantuje ona ochronę zdrowia Paula i Jasminy w okresie ciąży i karmienia piersią. Poza tym dzięki ochronie macierzyństwa Jasmin może dalej pracować przed i po okresie ochronnym i jest objęta ochroną przed zwolnieniem. Ma też zapewnione dochody w czasie, kiedy nie wolno jej pracować. Także studentkom, uczennicom oraz wolontariuszkom Niemieckiej Służby Wolontariackiej przysługuje ochrona macierzyństwa.

Zwłaszcza w czasie pierwszych trzech miesięcy ciąży istnieją zagrożenia dla kobiet w ciąży i ich nienarodzonego dziecka. Im wcześniej Jasmin powiadomi swojego pracodawcę o swojej ciąży, tym lepiej może on zagwarantować skuteczną ochronę macierzyństwa. Pracodawca musi zadbać o wykluczenie sytuacji, materiałów i przedmiotów, które stanowią zagrożenie dla jej własnego zdrowia oraz zdrowia Paula. Dlatego musi on odpowiednio wcześnie zidentyfikować możliwe zagrożenia przez dokonanie analizy zagrożeń.

W ramach osobistej rozmowy Jasmin wspólnie ze swoim pracodawcą może zadbać o to, aby w czasie ciąży miała zapewnione odpowiednie warunki pracy. Jasmin przysługuje prawo do takiej rozmowy. Jeżeli Jasmin z przyczyn zdrowotnych nie wolno wykonywać określonych czynności, może ona otrzymać od swojego lekarza stosowne zaświadczenie. Zanim miałby nastąpić zakaz zatrudnienia, pracodawca Jasmin musi sprawdzić, czy jest w stanie tak dostosować warunki jej pracy, by były zgodne z wymogami ochrony macierzyństwa. Jasmin ewentualnie mogłaby pracować dalej na innym stanowisku.

Odpowiedzi na pytania dotyczące ochrony macierzyństwa udziela również właściwy dla danego zakładu pacy organ nadzoru. Jeżeli pracodawca Jasmin poprzez działania ochronne nie może wykluczyć zagrożeń dla zdrowia Jasmin i Paula, wówczas nie może jej zatrudniać. Zakaz zatrudnienia obowiązuje tylko w takim zakresie, jaki jest niezbędny dla ochrony jej zdrowia oraz zdrowia Paula. Zakaz zatrudnienia może też być ograniczony do określonych czynności lub czasu pracy.

Sześć tygodni przed wyliczonym terminem porodu rozpoczyna się okres ochronny, w którym Jasmin nie musi już pracować. Termin porodu ustala lekarka, lekarz, położna lub położnik. Jeżeli mały Paul przyjdzie na świat wcześniej niż przewidywano, wówczas okres ochronny Jasmin przedłuża się po porodzie o liczbę dni niewykorzystanych przed porodem. Jasmin korzysta z ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego, dlatego podczas okresu ochronnego otrzymuje zasiłek macierzyński i dodatek wypłacany przez pracodawcę. Świadczenia te łącznie zwykle osiągają wysokość przeciętnego zarobku w ciągu ostatnich trzech miesięcy przed porodem. Jeżeli Jasmin sobie tego życzy, może ona podczas okresu ochronnego przed porodem dalej pracować.

Po porodzie obowiązuje okres ochronny wynoszący osiem tygodni. W tym czasie Jasmin w żadnym wypadku nie wolno pracować. O określonych przypadkach, np. porodów wielorakich lub przedwczesnych, okres ochronny po porodzie trwa dwanaście tygodni. Również w tym czasie wypłacany jest zasiłek macierzyński oraz dodatek od pracodawcy. W przypadku narodzin dziecka niepełnosprawnego okres ochronny - na wniosek matki - może zostać przedłużony z ośmiu do dwunastu tygodni. Ponieważ Jasmin korzysta z ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego, przysługuje jej pomoc położnej. Po okresie ochronnym może też otrzymywać zasiłek wychowawczy i wziąć urlop wychowawczy.

Również po powrocie Jasmin do zakładu pracy, jej stanowisko pracy musi spełniać wymogi ochrony macierzyństwa. Jeżeli karmi ona małego Paula piersią, pracodawca musi dostosować jej warunki pracy w ten sposób, aby nie były one uciążliwe dla zdrowia Jasmin I Paula. Jeżeli jest to niemożliwe, Jasmin nie może zostać zatrudniona i w zamian otrzymuje wynagrodzenie w związku zakazem świadczenia pracy (Mutterschutzlohn). Do pierwszego dnia urodzin Paula Jasmin ma prawo do korzystania z płatnych przerw na karmienie Paula. Więcej pożytecznych informacji znajdziesz w naszym przewodniku na temat ochrony macierzyństwa (Leitfaden zum Mutterschutz).

Jeżeli dziecko nie otrzymuje alimentów, możesz pobierać zaliczkę z tytułu świadczeń alimentacyjnych (Unterhaltsvorschuss). Jest ona wypłacana maksymalnie do ukończenia 18. roku życia. Zaliczka ta dla dzieci w wieku do 5 lat wynosi 165 euro miesięcznie, a dla dzieci w wieku od 6 do 11 lat 220 euro miesięcznie. Twój dochód rodzica samotnie wychowującego dziecko nie ma przy tym znaczenia.

Dzieci w wieku 12-17 lat mają prawo do zaliczki z tytułu świadczeń alimentacyjnych, jeżeli nie otrzymują świadczeń zgodnie z SGB II lub jeżeli jako rodzic samotnie wychowujący dziecko i pobierający świadczenia z SGB II uzyskujesz dochód miesięczny w wysokości co najmniej 600 euro brutto. W takim przypadku otrzymujesz zaliczkę z tytułu świadczeń alimentacyjnych w wysokości 293 euro miesięcznie.

Wniosek o zaliczkę z tytułu świadczeń alimentacyjnych musisz złożyć w formie pisemnej, z reguły we właściwym Urzędzie ds. Dzieci i Młodzieży. Po spełnieniu określonych warunków zaliczkę z tytułu świadczeń alimentacyjnych mogą otrzymać również dzieci posiadające obywatelstwo innego państwa.

Więcej informacji na temat poszczególnych świadczeń i form pomocy znajdziesz na stronach internetowych Federalnego Ministerstwa ds. Rodziny oraz na portalu Familienportal. Możesz też skorzystać z serwisu informacyjnego Federalnego Ministerstwa ds. Rodziny, gdzie po wprowadzeniu kilku danych dowiesz się, jakie świadczenia rodzinne Ci przysługują.

Zwolnienie od podatku minimum socjalnego potrzebnego na utrzymanie dziecka następuje w formie zasiłku rodzinnego lub kwoty wolnej od podatku (Freibeträge für Kinder). Kwoty wolne od podatku przysługują wszystkim rodzicom do 18. roku życia dziecka bez konieczności spełnienia jakichkolwiek warunków. Po ukończeniu 18. roku życia kwoty wolne od podatku przy spełnieniu określonych warunków są przyznawane do 25. roku życia, np. jeżeli Twoje dziecko uczy się zawodu.

Przysługująca na dziecko kwota wolna od podatku wynosi

• 4.788 euro za rok 2018;
• 4.980 euro za rok 2019 oraz
• 5.172 euro za rok 2020.

Kwota wolna od podatku przysługuje w równych częściach obojgu rodzicom. Jako rodzic samotnie wychowujący w niektórych sytuacjach masz prawo do wykorzystania kwoty wolnej od podatku w pełnej wysokości. Ponadto jest jeszcze kwota wolna od podatku na potrzeby związane z zapewnieniem opieki, wychowaniem lub nauką zawodu w łącznej wysokości 2640 euro. Również ta kwota zasadniczo przysługuje w równych częściach obojgu rodzicom. Jeżeli samotnie wychowujesz niepełnoletnie dziecko, możesz złożyć wniosek o przeniesienie na siebie kwoty wolnej przysługującej drugiemu rodzicowi.

O przyznaniu kwot wolnych od podatku z tytułu wychowywania dziecka decyduje urząd skarbowy. Przy ustalaniu wymiaru podatku dochodowego urząd sprawdza, które rozwiązanie jest dla podatnika korzystniejsze. Jeżeli zasiłek rodzinny na dziecko nie daje takiego samego efektu jak kwoty wolne od podatku, to kwoty te – po uwzględnieniu wypłaconego Ci już zasiłku rodzinnego – są odejmowane od Twojego dochodu.

Więcej informacji na temat poszczególnych świadczeń i form pomocy znajdziesz na stronach internetowych Federalnego Ministerstwa ds. Rodziny oraz na portalu Familienportal. Możesz też skorzystać z serwisu informacyjnego Federalnego Ministerstwa ds. Rodziny, gdzie po wprowadzeniu kilku danych dowiesz się, jakie świadczenia rodzinne Ci przysługują.